Thủ tục, quy trình xuất khẩu gạo từ Việt Nam chi tiết, hiệu quả nhất

Việt Nam là một trong những nước có sản lượng xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn còn gặp khó khăn về thủ tục và quy trình xuất khẩu gạo. Bài viết này của Helen Express sẽ chia sẻ thông tin chi tiết, mới nhất quy định, chính sách, hồ sơ, thủ tục quy trình xuất khẩu gạo từ Việt Nam ra nước ngoài. Cùng tìm hiểu ngay nhé!

Bối cảnh thị trường xuất khẩu gạo hiện nay

Việt Nam là quốc gia xuất khẩu gạo đứng thứ 3 thế giới (năm 2024), đứng sau Ấn Độ và Thái Lan. Nhu cầu nhập khẩu gạo đang tăng mạnh, đặc biệt tại các thị trường lớn như Trung Quốc, Philippines, Indonesia và các nước châu Phi. Những quốc gia này ưa thích gạo Việt Nam nhờ chất lượng cao, giá cả cạnh tranh và sự ổn định trong hoạt động cung ứng.

Về nguồn cung, Việt Nam sở hữu lợi thế với nền nông nghiệp lâu đời và diện tích canh tác lớn. Các vùng trọng điểm sản xuất gạo như Đồng bằng sông Cửu Long không chỉ đảm bảo sản lượng mà còn tập trung cải thiện chất lượng sản phẩm, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Triển vọng phát triển ngành xuất khẩu gạo rất tích cực nhờ các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ và sự chuyển dịch mạnh mẽ sang các giống lúa chất lượng cao, thân thiện với môi trường. Điều này không chỉ góp phần gia tăng giá trị xuất khẩu mà còn khẳng định thương hiệu gạo Việt Nam trên bản đồ nông sản toàn cầu.

Quy định, chính sách về xuất khẩu gạo

Xuất khẩu gạo tại Việt Nam được quản lý chặt chẽ bởi các nghị định và chính sách của Chính phủ nhằm đảm bảo tính ổn định và hiệu quả trong hoạt động thương mại. Theo Nghị định số 107/2018/NĐ-CP, hoạt động kinh doanh xuất khẩu gạo yêu cầu thương nhân phải đáp ứng các điều kiện như sau:

Điều kiện về cơ sở vật chất:

• Có ít nhất một kho chứa thóc, gạo chuyên dụng phù hợp với tiêu chuẩn quốc gia.
• Có cơ sở xay, xát hoặc chế biến đạt quy chuẩn kỹ thuật được cơ quan có thẩm quyền quy định.

Giấy chứng nhận kinh doanh xuất khẩu gạo:

• Thương nhân phải nộp hồ sơ đăng ký để được cấp Giấy chứng nhận điều kiện kinh doanh. Hồ sơ bao gồm hợp đồng thuê hoặc tài liệu chứng minh quyền sử dụng kho, cơ sở chế biến.
• Giấy chứng nhận này có hiệu lực trong 5 năm và cần được gia hạn trước khi hết hạn.

Ngoài ra, các thương nhân phải duy trì lượng dự trữ gạo tối thiểu bằng 5% lượng gạo đã xuất khẩu trong 6 tháng gần nhất để đảm bảo cân đối nguồn cung. Việc thực hiện đầy đủ các quy định trên sẽ giúp thương nhân hợp pháp hóa hoạt động xuất khẩu và thúc đẩy hiệu quả thương mại, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành gạo Việt Nam​

Điều kiện để được xuất khẩu gạo

Cũng theo Nghị định 107/2018/NĐ-CP, để đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo, thương nhân cần đáp ứng các yêu cầu sau:

• Đăng ký kinh doanh hợp pháp: Doanh nghiệp phải được thành lập và đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật.
• Kho chứa đạt tiêu chuẩn: Có ít nhất một kho chuyên dùng để chứa thóc, gạo, đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia do cơ quan có thẩm quyền ban hành.
• Cơ sở xay, xát hoặc chế biến thóc, gạo: Phải có tối thiểu một cơ sở xay, xát hoặc chế biến thóc, gạo đạt tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia.
• Quy định về sở hữu hoặc thuê cơ sở: Các kho chứa và cơ sở xay, xát, chế biến có thể thuộc sở hữu của thương nhân hoặc được thuê từ tổ chức, cá nhân khác. Hợp đồng thuê phải có thời hạn tối thiểu 5 năm và được lập thành văn bản theo quy định.
• Miễn giấy chứng nhận với một số loại gạo: Gạo hữu cơ, gạo đồ, hoặc gạo tăng cường vi chất dinh dưỡng không cần giấy chứng nhận và các điều kiện dự trữ lưu thông. Tuy nhiên, thương nhân vẫn phải báo cáo theo quy định hiện hành.

Hồ sơ, thủ tục quy trình xin chứng nhận xuất khẩu gạo từ Việt Nam

Để thực hiện xuất khẩu gạo từ Việt Nam, doanh nghiệp cần xin cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo từ Bộ Công Thương. Đây là thủ tục pháp lý quan trọng, đảm bảo doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về cơ sở vật chất và pháp lý. Hồ sơ và thủ tục xin chứng nhận xuất khẩu gạo chi tiết như sau:

Hồ sơ cần chuẩn bị xin kinh doanh xuất khẩu gạo

Về hồ sơ, doanh nghiệp cần chuẩn bị:

• Đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận: Đây là tài liệu đầu tiên mà doanh nghiệp cần chuẩn bị. Đơn này cần phải có bản chính và nêu rõ thông tin chi tiết về hoạt động kinh doanh xuất khẩu gạo của doanh nghiệp.
• Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: Doanh nghiệp phải cung cấp bản sao giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy chứng nhận đầu tư, có đóng dấu sao y bản chính để chứng minh tình trạng pháp lý của doanh nghiệp.
• Hợp đồng thuê kho chứa hoặc cơ sở xay, xát, chế biến thóc, gạo: Trong trường hợp doanh nghiệp thuê kho chứa hoặc cơ sở xay xát, chế biến thóc, gạo, cần cung cấp hợp đồng thuê có xác nhận đầy đủ của các bên.
• Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng kho, cơ sở chế biến: Nếu doanh nghiệp sở hữu kho chứa hoặc cơ sở chế biến, cần có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu đất đai hoặc cơ sở vật chất liên quan.

Thủ tục, quy trình xin chứng nhận xuất khẩu gạo

Quy trình, thủ tục xin chứng nhận xuất khẩu gạo theo đúng quy định được diễn ra như sau:

• Nộp hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận: Thương nhân có thể nộp hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận tại trụ sở Bộ Công Thương, gửi qua bưu điện hoặc nộp trực tuyến qua cổng dịch vụ công của Bộ Công Thương.
• Xem xét và kiểm tra hồ sơ: Bộ Công Thương sẽ kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ trong vòng 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Trong quá trình này, nếu cần thiết, Bộ Công Thương có thể yêu cầu bổ sung thêm tài liệu hoặc làm rõ thông tin.
• Cấp giấy chứng nhận: Nếu hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, Bộ Công Thương sẽ cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo. Giấy chứng nhận có hiệu lực trong 5 năm và có thể gia hạn khi hết hạn.
• Trường hợp từ chối cấp chứng nhận: Nếu hồ sơ không đáp ứng yêu cầu, Bộ Công Thương sẽ thông báo bằng văn bản lý do từ chối và thương nhân có quyền khiếu nại hoặc sửa đổi hồ sơ.

Hồ sơ thủ tục xuất khẩu gạo

Để thực hiện thủ tục xuất khẩu gạo, các doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ các hồ sơ và chứng từ sau:

• Tờ khai hải quan xuất khẩu
• Hợp đồng thương mại (Commercial contract)
• Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice)
• Phiếu đóng gói (Packing List)
• Giấy phép xuất khẩu gạo

Ngoài các hồ sơ trên, tùy vào yêu cầu của đối tác nhập khẩu, các chứng từ bổ sung mà doanh nghiệp có thể chuẩn bị như:

• Giấy chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin - C/O)
• Giấy chứng nhận lưu hành tự do (Certificate of Quality - CFS)
• Giấy chứng nhận y tế (Certificate of Health - H/C)
• Chứng từ kiểm dịch thực vật (Phytosanitary Certificate)
• Giấy chứng nhận hun trùng (Fumigation Certificate)
• Các chứng từ liên quan khác

Mã HS và biểu thuế của mặt hàng gạo

Mã HS và biểu thuế liên quan cũng là những thông tin mà doanh nghiệp cần năm. Dưới đây là mã HS và biểu thuế của mặt hàng gạo:

Mã HS mặt hàng gạo

Mã HS (Harmonized System) của mặt hàng gạo thuộc chương 10 – Ngũ cốc, nhóm 1006, cụ thể như sau:

• 1006: Lúa gạo.
• 100610: Thóc.
• 10061010: Thóc để gieo trồng.
• 10061090: Loại khác.
• 100620: Gạo lứt.
• 10062010: Gạo Hom Mali (SEN).
• 10062090: Loại khác.
• 100630: Gạo đã xát toàn bộ hoặc sơ bộ, đã hoặc chưa được đánh bóng hoặc hồ.
• 10063030: Gạo nếp (SEN).
• 10063040: Gạo Hom Mali (SEN).
• 10063091: Gạo đồ (1).
• 10063099: Loại khác.

Thuế xuất khẩu mặt hàng gạo

Hiện nay, gạo xuất khẩu được miễn cả thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế xuất khẩu. Cụ thể:

• Thuế VAT: Theo quy định, thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng gạo xuất khẩu là 0%.
• Thuế xuất khẩu: Thuế xuất khẩu gạo hiện nay cũng là 0%.

Việc miễn thuế này tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu gạo, giảm chi phí và tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Kiểm dịch thực vật khi làm thủ tục xuất khẩu

Kiểm dịch thực vật là bắt buộc khi làm thủ tục xuất khẩu gạo, nhằm đảm bảo rằng sản phẩm không mang mầm sâu bệnh hoặc vi khuẩn gây hại, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Quy trình kiểm dịch thực vật vừa giúp bảo vệ ngành nông nghiệp nội địa của quốc gia nhập khẩu vừa nâng cao uy tín của gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Hồ sơ đăng ký kiểm dịch thực vật gồm:

• Giấy đăng ký kiểm dịch thực vật: Sử dụng mẫu theo quy định tại Phụ lục IV của Thông tư 33/2014/TT-BNNPTNT.
• Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice), vận đơn (Bill of Lading), phiếu đóng gói hàng hóa (Packing List) (nếu có)
• Giấy ủy quyền của chủ hàng: Trong trường hợp người đăng ký không phải chủ hàng trực tiếp.
• Mẫu gạo: Cần lấy từ lô hàng cần kiểm dịch để tiến hành kiểm tra.

Việc chuẩn bị đầy đủ và đúng quy định các giấy tờ giúp quá trình kiểm dịch diễn ra thuận lợi, tránh chậm trễ trong vận chuyển và xuất khẩu gạo.

Lưu ý cần nắm về quy trình xuất khẩu gạo

Để quy trình xuất khẩu gạo diễn ra hiệu quả và đúng quy định, doanh nghiệp cần lưu ý một số điểm quan trọng dưới đây:

• Chứng nhận kinh doanh xuất khẩu gạo: Doanh nghiệp cần đảm bảo có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo do Bộ Công Thương cấp. Đây là yêu cầu bắt buộc để được phép xuất khẩu gạo ra thị trường quốc tế.
• Hợp đồng xuất khẩu rõ ràng: Hợp đồng xuất khẩu gạo phải được đăng ký với cơ quan có thẩm quyền, bao gồm các thông tin chi tiết như lượng hàng, giá cả, điều kiện giao hàng và các ràng buộc pháp lý.
• Kiểm dịch thực vật: Lô hàng gạo phải trải qua quá trình kiểm dịch thực vật để đảm bảo không chứa sâu bệnh hoặc vi khuẩn gây hại. Sau khi đạt yêu cầu, cơ quan kiểm dịch sẽ cấp giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật.
• Dán nhãn hàng hóa (Shipping Mark): Nhãn hàng hóa cần ghi rõ tên sản phẩm, đơn vị nhập khẩu, quốc gia xuất xứ (Made in Vietnam) và các thông tin bổ sung như số kiện, số hợp đồng để hỗ trợ kiểm tra, vận chuyển.
• Tuân thủ yêu cầu thị trường nhập khẩu: Doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ yêu cầu nhập khẩu của từng quốc gia về tiêu chuẩn chất lượng, bao bì, kiểm dịch hoặc quy định thuế quan để tránh rủi ro phát sinh.
• Quản lý tồn kho và nguồn cung: Luôn đảm bảo lượng gạo tồn kho đáp ứng đủ yêu cầu hợp đồng, tránh tình trạng thiếu hàng làm gián đoạn việc giao hàng.

Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo có đóng góp to lớn vào nền kinh tế Việt Nam. Để thành công trong ngành, doanh nghiệp cần nắm rõ thủ tục, quy định, điều kiện liên quan, đảm bảo quy trình xuất khẩu nhanh chóng, ít tốn kém nhất. Để biết thêm các thông tin khác, bạn có thể truy cập website: https://helenexpress.com/ của Helen Express nhé!

Helen Express (Công ty TNHH Vận Chuyển Helen Express) là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực Vận Chuyển Quốc Tế và Chuyển Phát Nhanh từ Việt Nam đến Mỹ, Úc, Canada và nhiều quốc gia khác. Với vai trò là đại lý thu gom cho các công ty chuyển phát nhanh quốc tế uy tín, Helen Express hoạt động theo phương thức “Door to Door” tại Việt Nam, đảm bảo dịch vụ “Nhanh chóng - Chính xác - An toàn - Tiết kiệm.”

Với đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm của chúng tôi luôn đảm bảo thủ tục đơn giản, giao hàng đúng thời gian, giúp khách hàng hoàn toàn yên tâm khi sử dụng dịch vụ. Helen Express tự hào là đối tác đáng tin cậy cho mọi nhu cầu vận chuyển quốc tế của bạn.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Địa chỉ trụ sở: 131 Nguyễn Minh Hoàng, P. 12, Q. Tân Bình, TP. HCM
• Website: https://helenexpress.com/
• Hotline: 0938 320 357
• Email: info@helenexpress.com